اخلاق اجتماعی در سبک زندگی مومنانه در صحیفه سجادیه
دکتر سید حسین شرف الدین
دنياي اجتماعي عرصه رويارويي اعضا در چرخه‌هاي مختلف ارتباطي و تعاملي است. ارتباطات اجتماعي به‌مثابه يک نظام کنش، از عناصر متعددي ترکيب و تألیف يافته است. کنش‌گر (دست‌کم دو نفر)، موقعيت (مکاني ـ زماني)، انگيزه، هدف، اراده، کنش، هنجار، تأثیر، بازخورد؛ از مهم‌ترين اين عناصر شمرده مي‌شوند. برجسته‌ترين عنصري که حضور ايجابي آن در همة چرخه‌هاي ارتباطي، انتظار مي‌رود، رعايت معيارهاي ارزشي و قواعد اخلاقي پذيرفته شده است. در هر جامعه معمولاً متناسب با گفتمان فرهنگي غالب، اقتضائات ساختاري، موقعيت‌ها و شرايط محيطي، دواعي و اهداف کنش‌گران؛ طيف وسيعي از بايدها و نبايدهاي ارزشي و قواعد اخلاقي مورد وفاق جهت سامان‌دهي به کنش‌هاي انساني در ساحت‌هاي مختلف زيستي تمهيد و تجويز شده است. در جامعه اسلامي، دين به‌مثابه يک فرانهاد اجتماعي، نقش محوري در توليد، تأييد، تجويز، ترغيب به رعايت ارزش‌هاي اخلاقي، اعم از الزامي و ترجيحي به‌عنوان يکي از مؤلفه‌هاي بنيادين «سبک زندگي» مؤمنانه دارد. اين نوشتار درصدد است تا با روش تحليل محتواي کيفي، بخشي از معارف اخلاقي اسلام را در حوزة روابط اجتماعي از کتاب شريف صحيفة سجاديه استخراج و در حد امکان توضيح و تفسير کند.
کليدواژه‌ها: اخلاق، اجتماع، ارتباط، کنش، تعامل، دعا.
