جهانی شدن؛ یکسان سازی یا تنوع فرهنگی و سیاست های ملی

چکیده:

«جهانی‌شدن» به عنوان یک فرایند، تحول نسبتا عمیق و پهن دامنه تقریبا همه ساحت‌های زندگی بشر را در معرض تغییر قرار داده است. از این میان، قلمرو فرهنگ به عنوان اساسی‌ترین، جامع‌ترین و گسترده‌ترین سرمایه اجتماعی، با انبوه مؤلفه‌های گوناگون و متبوعش، احتمالا مهم‌ترین عرصه‌ای است که این تغییرات را به نمایش گذاشته است. نحوه تعامل این فرایند با فرهنگ‌ها و خرده فرهنگ‌های موجود بشری و نتایج آتی آن، آراء و دیدگاه‌های گوناگونی را در میان اندیشمندان علوم اجتماعی برانگیخته است. یکسان‌سازی فرهنگی، تنوع و تکثر فرهنگی، شکل‌گیری ترکیب متوازنی از عناصر موجود و عناصر ناشی از جهانی‌شدن یا بروز آشفتگی و اختلاط فرهنگی، وجوهی است که در این زمینه قابل تأمل و توجه است. نوشتار حاضر، ابتدا به بررسی دیدگاه‌های مختلف اندیشمندان و سپس، به مواضعی که در چند دهه اخیر در اعلامیه‌های جهانی یونسکو، به عنوان برجسته‌ترین سازمان بین‌المللی متولی امور فرهنگی، در این خصوص اتخاذ نموده، پرداخته است. در پایان نیز به مجموعه‌ای از اقدامات و سیاست‌های متخذه دولت جمهوری اسلامی در گستره ملی، که در آن به حمایت قاطع از ایده «تنوع‌گرایی فرهنگی» پرداخته شده، اشاره شده است.

کلیدواژه ها: نسبی‌گرایی ، جهانی‌شدن ، تنوع فرهنگی ، هژمونی فرهنگی ، امپریالیسم فرهنگی ، همگن‌سازی ، اختلاط فرهنگی ، سیاست‌های فرهنگی